مصطفی شیدایی

با وجود مطالبه بودجه ۹ میلیاردی امسال نیز مجلس رقم یک میلیاردی به این طرح اختصاص داده که بیشتر صرف پژوهش می‌شود و هیچوقت با یک گل بهار نمی‌شود.هر سال و همزمان با فرا رسیدن فصل گرما و تعویض لباس‌های گرم و زمستانی با لباس‌های خنک تابستانه، توجه مسئولین به مسأله حجاب بیشتر می‌شود و پس از آن عمدتا از شدت این توجه کاسته و به بوته فراموشی سپرده می‌شود. تا دوباره با گرم شدن هوا در سال آینده از طریق رسانهها و برخی ارگان‌ها پیگیری شود و به معظل روز اجتماعی تبدیل گردد. در این میان نیز عمده توجهات به سمت و سوی زنان و دختران است و متأسفانه از موضوع حجاب و پوشش مناسب برای پسران و آقایان خبری نیست.
امسال نیز حسب عادت سال‌های گذشته، و در اوایل فصل گرما، رسانه‌ها به بررسی موضوع پوشش مناسب جهت استفاده جوانان پرداختند که می‌توان نقطه اوج آن را گفتگوی ویژه خبری ساعت ۲۲:۳۰ (چهارشنبه ۳۱ خرداد ۱۳۹۱) کانال دو سیمای جمهوری اسلامی و سایر برنامه‌ با مسئولین وقت و حتی مسئولین پیشین کارگروه عفاف و حجاب دانست که موجب ایجاد موج جدید نگارش مطالب و گزارشات تحلیلی در خصوص عفاف و حجاب گردید.
بر اساس گفته‌های حمید شاه‌آبادی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اولین و شاید مهمترین مشکل در ارائه راهکاری منطقی و ماندگار برای حل معضل مد و لباس در جامعه، درون خود کارگروه، یعنی فقدان تخصص می‌باشد. انسان‌ها نسبت به داشته‌های فرهنگی‌شان آنچنان تعصب دارند که کوچکترین تغییرات در این حوزه را برنمی‌تابند و گاه با تغییرات احتمالی مقابله مینمایند. در چنین شرایطی نقش متخصصان علوم مختلف و استفاده از دانش آنان در کارگروه پررنگ‌تر شده و دارای اهمیت ویژهای میشود. این متخصصان می‌توانند از طراحان و تحصیل‌کرده‌های رشته طراحی و دوخت گرفته تا روانشناسان اجتماعی و افرادی باشند که در حوزه دین دارای نظرات به روز و کارشناسانه هستند باشد. فقدان و عدم به کارگیری چنین افرادی در کارگروه موجب اتخاذ تدابیر نادرست و نابجا شده و بعضا باعث تولید پوشاکی می‌گردند که از سوی جامعه پذیرفته نمی‌شود و در نتیجه جامعه را نسبت به خروجی‌های کارگروه دلسرد می‌کند.
نکته بسیار پراهمیت دیگر در این خصوص، هماهنگی‌های بین ارگانی‌ است. حلقه‌ای که نه تنها در این زمینه بلکه تقریبا در تمامی فعالیت‌های گروهی کشورمان به وضوح دیده می‌شود. گویی قرار نیست هیچ کار گروهی در این کشور در زمان مقرر و با بازدهی مورد انتظار و به شکل مطلوب به سرانجام برسد. پیشتر در این نوشته گفته بودیم فعالیت در زمینه عفاف و حجاب، بر طبق قانون گسترش عفاف و حجاب بر عهده ارگان‌های متعددی است. فعالیت‌های جزیره‌ای و تک‌سازمانی این ارگان‌ها اگرچه همگی جهت ترویج فرهنگ عفاف و حجاب می‌باشد، لیکن در بسیاری موارد، فعالیت‌ها یا با چهارچوب اصلی قانون و خواست‌های کارگروه متناقض است، و یا در صورت هماهنگ بودن نوع فعالیت، تکراری و به نوعی دوباره‌کاری می‌باشد. این موضوع از طرفی باعث می‌شود فعالیت‌های انجام شده و یا در حال انجام کارایی و اثربخشی لازمه را نداشته باشند، و از طرف دیگر تکرار فعالیت‌های یکسان از کانال‌های مختلف موجبات دلزدگی و خستگی پیش از مورد را فراهم آورده و خیلی زود برنامه‌های اصلاحی را با شکست مواجه می‌نمایند. در چنین شرایطی، وجود ارگان یا نهادی هماهنگ کننده، که توانایی اقدامات عملیاتی و اجرایی در حوزه‌های مختلف را داشته باشد می‌تواند؛ اولا: از فعالیت‌های تکراری و اتلاف بودجه جلوگیری کرده و دوما: تمامی فعالیت‌های انجام شده و یا برنامه‌های آتی در حوزه فعالیت را می‌توان از این طریق به راحتی رصد نمود و در هر لحظه از بازخوردهای برنامه‌های در حال اجرا آگاه گردید. اطلاع داشتن از موقعیت و درصد پیشرفت و یا شکست برنامه‌ها یکی از اولین نیازهای هر نوع برنامه اصلاحی می‌باشد.

فعالیت دیگری که میتوان گفت بیشتر از سایر فعالیت‌ها توسط کارگروه ساماندهی مد و لباس انجام میگیرد، برگزاری نمایشگاه‌های فصلی است. برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی موجب ارتباط میان طراحان و تولیدکنندگان میگردد. اینگونه ارتباطات، اولین گام در جهت به روزآوری محصولات تولیدکنندگان براساس نیازهای جامعه و فرهنگ است. نکته پنهان در این خصوص، نقش نمایشگاه است. نمایشگاه تنها یک حلقه از زنجیره پیشبرد اهداف اصلاحی عفاف و حجاب است. مادامی که محصولات و طرح‌های ارائه شده در نمایشگاه‌‌ها در ویترین مغازه‌های سطح شهر دیده نشوند، کارکرد و نتیجه چندانی از آن حاصل نشده است. چرا که تعداد مراجعین به نمایشگاه با مراجعین به مغازه‌های سطح شهر قابل مقایسه نیستند. برای پوشاک ارائه شده اگر از پارچه‌های نسبتا مرغوب، خوش‌رنگ و طرح‌های زیبا و مناسب استفاده شود و عامل قیمت نیز در سطحی پائین‌تر از سطح بازار باشد، به راحتی میتوان کالای مذکور را در کانال‌های توزیع پیش برد. این کالا دیگر نیازی به تبلیغات و بازاریابی و هزینههای دیگر ندارد. چرا که تمامی فروشندگان پوشاک و استفاده کنندگان شخصا آن را در کانال‌های توزیع حرکت داده و پیش میبرند. لذا باید کارگروه همت و تلاش خود را در این جهت معطوف نماید که بتواند محصولات ارائه شده در نمایشگاه را به ویترین مغازه‌های سطح شهر نیز برساند. زمانی که چنین هدفی محقق گردد، می‌توان خوش‌بین بود که اولین درخت عفاف و حجاب به ثمر نشسته است.
بودجه یک میلیاردی؟؟
داستان بودجه فعالیت‌های فرهنگی داستانی تکراری است. بیتالمال مسلمین انگار قرار است در همه جا مصرف شود به غیر آنجاهایی که باید. داستان، داستان کمدی تخصیص بودجه‌های میلیاردی به فعالیت‌های غیرفرهنگی و تراژدی تخصیص بودجه‌های «بخور و نمیر» به فعالیت‌های بنیادی فرهنگی است. در این کشور، تشخیص و اعتقاد بر این است که دفاع و صیانت از ارزش‌ها و اصول دینی، کمتر و بی‌ارزش‌تر از فعالیت یک بازیکن فوتبال در رده باشگاهی است. در این کشور درآمد سالانه بازیکنان فوتبال، که برخی از آنها خود مروجین ضدفرهنگ‌ها و ناهنجاری‌ها نیز هستند از بودجه سازمانی که نقش کلیدی در سلامت و بهداشت جامعه دارد بیشتر است. در چنین صورتی دیگر چه توقعی می‌توان از کارگروه داشت؟ اوضاع این روزهای کارگروه به مانند خانواده‌ای است که درآمدش کفاف خوراک ماهانه را نمی‌‌دهد. حال چگونه می‌توان از این خانواده توقع کتابخوانی داشت؟
همانگونه که ذکر شد، فعالیت‌های فرهنگی به جهت اینکه با عامل انسانی در تعامل هستند و انسان غیرقابل پیش‌بینی است، بسیار پراهمیت و حساس است. و هر چقدر این فعالیت فرهنگی ریشه‌‌ای‌تر و عمومی‌تر باشد، حساسیت نوع برخوردها و عکس‌العملها بیشتر می‌شود. در چنین شرایطی تحقیق و کار کارشناسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. لذا اعطای بودجه‌ای مناسب به کارگروه، از اساسی‌ترین نیازهای فرآیند تغییر ذائقه عمومی است.